Thuật ngữ tổng quát
-
SỰ KIỆN NGUYÊN TỬ / Atomic fact
26/04/2025 17:49"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | SIÊU HÌNH HỌC, LOGIC HỌC, TRIẾT HỌC NGÔN NGỮ. Một thuật ngữ do Russell đưa vào và cũng được Wittgenstein sử dụng trong Luận văn logic-triết học của ông.
-
WITTGENSTEIN, Ludwig (1889–1951)
26/04/2025 17:33"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | Triết gia Áo-Anh, sinh tại Vienna, Giáo sư Triết học tại Cambridge. Sự nghiệp triết học của Wittgenstein được chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn đầu, đạt đỉnh cao trong Tractatus Logico-Philosophicus
-
WOLFF, Christian (1679–1754)
26/04/2025 16:37"TỪ ĐIỀN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | Triết gia duy lý người Đức, sinh tại Breslau, môn đồ của Leibniz. Wolff xây dựng một hệ thống siêu hình học toàn diện, phát triển các học thuyết của Leibniz trong khuôn khổ những khái niệm chủ đạo của truyền thống kinh viện Aristoteles.
-
DIDEROT, Denis (1713-84)
26/04/2025 12:03"TỪ ĐIỀN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | Triết gia và nhà văn Khai minh Pháp, sinh ở Langres. Diderot là môn đồ của Locke và cổ vũ cho thế giới quan mang tính phản-tôn giáo, duy vật và khoa học. Ông viết tiểu thuyết
-
Diogenes xứ Sinope (k.400 - k.325 TCN)
26/04/2025 11:35"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | Triết gia Hy Lạp, sinh tại Sinope, một nhân vật chủ chốt của phong trào Khuyển nho. Diogenes chủ trương rằng lối sống chân thực là sống thuận theo tự nhiên. Vì xã hội vốn mang tính nhân tạo, nên chúng ta cần từ bỏ các giá trị quy ước và những thiết chế xã hội.
-
Năm con đường chứng minh / Five ways
26/04/2025 07:38"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | (TRIẾT HỌC TÔN GIÁO). [Latinh quinque viae] Năm luận chứng của Aquinas biện minh cho sự hiện hữu của Thượng đế. Năm lối sử dụng các ý niệm khác nhau của Aristoteles về nguyên nhân hay giải thích
-
Vũ trụ học / Cosmology
26/04/2025 07:31"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | (SIÊU HÌNH HỌC, TRIẾT HỌC KHOA HỌC). [từ tiếng Hy Lạp kosmos, thế giới hoặc vũ trụ + logo, lý thuyết hoặc nghiên cứu] Nghiên cứu về vũ trụ như là một toàn bộ, nhất là sự cấu tạo và cấu trúc của nó.
-
Phép chuyển hoá / Obversion
26/04/2025 07:25"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | (LOGIC HỌC) Trong logic học truyền thống, một suy luận trực tiếp rút ra kết luận từ một mệnh đề khác bằng cách phủ định vị từ và đổi chất của nó từ khẳng định sang phủ định hoặc từ phủ định sang khẳng định.
-
Luận cứ hữu thể học / ontological argument
26/04/2025 07:14"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | TRIẾT HỌC TÔN GIÁO, SIÊU HÌNH HỌC, LOGIC HỌC) Một trong năm luận cứ nổi tiếng nhất nhằm chứng minh sự hiện hữu của Thượng đế. Nó được được xây dựng lần đầu tiên vào thế kỷ 11 bởi Anselm thành Canterbury trong Proslogion
-
Trí tuệ nhân tạo / artificial intelligence
26/04/2025 00:10"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | TRIẾT HỌC TINH THẦN, LOGIC HỌC, TRIẾT HỌC NGÔN NGỮ, NHẬN THỨC LUẬN, TRIẾT HỌC HÀNH ĐỘNG. Thường được viết tắt là AI. Việc sử dụng các chương trình để cho phép máy móc thực hiện các nhiệm vụ
-
Mô phỏng / Imitation
25/04/2025 21:40"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | MÔ PHỎNG / Imitation Nhận thức luận, siêu hình học, mỹ học [tiếng Hy Lạp: mimesis] (1) Plato sử dụng khái niệm mô phỏng, giống như tham dự, để mô tả mối quan hệ với những cái cá biệt với các Hình thức. Các hình thức là những cái nguyên bản, tương tự như các hình mẫu của họa sĩ hay của nhà điêu khắc
-
Lý thuyết mô phỏng / imitation theory
25/04/2025 21:23"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | MỸ HỌC, SIÊU HÌNH HỌC, NHẬN THỨC LUẬN. Lý thuyết cổ xưa nhất về nghệ thuật, với tuyên bố cốt lõi rằng bản chất của nghệ thuật là mô phỏng hay thể hiện các sự vật trong thế giới thực. "Mô phỏng" là cách dịch chữ Hy Lạp mimesis (do đó lý thuyết này còn được gọi là "lý thuyết nghệ thuật mô phỏng").
-
Dòng tồn tục / duration
06/07/2024 12:45"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | (Siêu hình học, triết học tinh thần). Một ý niệm về thời gian, về đại thể có nghĩa là khoảng cách thời gian giữa khởi điểm và chung cuộc của một sự kiện. Bergson đối lập thời khoảng với thời gian vật lý
-
Loại suy của kinh nghiệm / Amalogy of experience
06/07/2024 12:38"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | NHẬN THỨC LUẬN, SIÊU HÌNH HỌC. Kant đưa ra bốn nhóm phạm trù, trong đó mỗi một nhóm đều có các nguyên tắc hay quy tắc chứng minh giá trị hiệu lực khách quan của nó khi sử dụng.
-
Trò chơi ngôn ngữ / language-game
04/07/2024 06:56"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | TRIẾT HỌC NGÔN NGỮ [tiếng Đức Sprachspiel]. Một phản ứng được Wittgenstein phát triển trong triết học thời kỳ sau của ông đối với các tuyên bố
-
Thế giới nghệ thuật / Artworld
02/07/2024 06:22"TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY" | MỸ HỌC. Một từ thông thường được triết gia Mỹ Arthur Danto biến thành thuật ngữ trong bài báo "Thế giới nghệ thuật" (1964). Theo Danto, thế giới nghệ thuật tạo ra bầu không khí hay bối cảnh